Tesla’da Donanım Krizi: Milyonlarca Aracın ‘Tam Otonom Sürüş’ Bilgisayarı Değişmek Zorunda!
Elektrikli otomobil devi Tesla, dünya genelinde yaklaşık 4 milyon aracını etkileyen büyük bir sorunla karşı karşıya. Şirketin, bu araçlarda bulunan ve 'tam otonom sürüş' (Full Self-Driving - FSD) yeteneği için kritik öneme sahip olan bilgisayarları değiştirmesi veya araç sahiplerine yüklü bir tazminat ödemesi gerekebilir.
Bu durumun maliyetinin, otomotiv tarihindeki en büyük geri çağırma operasyonlarından bile daha yüksek olabileceği konuşuluyor.
Hatırlanacağı üzere Tesla, 2016 yılında yaptığı bir açıklamada, o tarihten itibaren üretilen tüm araçlarının 'tam otonom sürüş yeteneği için gerekli tüm donanıma' sahip olduğunu iddia etmişti. CEO Elon Musk, yıllarca bu araçların ileride bir yazılım güncellemesiyle, sürücüsüz (seviye 4-5 otonom) 'robotaksi'lere dönüşeceğini vaat etti.
Ancak bu iddia, üzerinden yaklaşık 10 yıl geçmesine rağmen gerçekleşmedi ve görünüşe göre yakın zamanda da gerçekleşmeyecek.
Tesla'nın 'gerekli tüm donanım' iddiası zaman içinde geçerliliğini yitirdi. İlk başta HW2.5 olarak adlandırılan bilgisayarlarla üretilen araçların, tam otonom sürüş için yeterli güce sahip olmadığı anlaşıldı. Bunun üzerine Tesla, daha güçlü HW3 bilgisayarlarını geliştirdi ve FSD paketini satın alan müşterilerinin eski HW2.5 bilgisayarlarını ücretsiz olarak HW3 ile değiştirmeye başladı.
2023-2024 yıllarında ise Tesla, yeni araçlarında daha da güçlü olan HW4 bilgisayarlarına geçiş yaptı. Ancak bu geçiş sırasında, HW3 bilgisayarlı araçların da vadedilen robotaksi seviyesindeki otonom sürüşe ulaşabileceği iddiasını sürdürdü. Hatta bir dönem, yazılım geliştirmelerinin öncelikle HW3 üzerinde yoğunlaşacağı ve HW4'ün geriden geleceği belirtildi.
Fakat bu durum uzun sürmedi. Elon Musk, kısa bir süre önce yaptığı açıklamayla, HW3 bilgisayarlarının da denetimsiz tam otonom sürüş yeteneği için yeterli güce sahip olmadığını sonunda kabul etti.
Dünya genelinde yaklaşık 4 milyon Tesla aracında HW3 bilgisayarı bulunuyor.
Musk, bu itirafıyla birlikte, FSD paketini satın almış olan tüm HW3 araç sahiplerinin bilgisayarlarının ücretsiz olarak değiştirileceğini söyledi. Ancak bu işlemin 'zahmetli' olacağını ve 'neyse ki çok fazla kişinin FSD paketini satın almadığını' da ekledi.
Tesla, FSD paketinin tam satış rakamlarını hiç açıklamadı, ancak Kuzey Amerika'da yüz binlerce FSD beta kullanıcısı olduğu biliniyor. Diğer pazarlarda FSD özelliklerinin daha kısıtlı olması nedeniyle bu oranın daha düşük olduğu tahmin ediliyor. Yine de dünya genelinde en az yarım milyon aracın bu bilgisayar değişimine ihtiyaç duyacağı düşünülüyor.
Yarım milyondan fazla aracın bilgisayarını değiştirmek, hem maliyet (tahminen 500 milyon doları aşabilir) hem de Tesla'nın servis kapasitesi üzerinde muazzam bir yük anlamına geliyor.
Asıl Sorun: Tüm Araçlar İçin Verilen Donanım Sözü
Ancak sorun sadece FSD paketini satın alanlarla sınırlı kalmayabilir. Çünkü Tesla ve Musk, 2016'dan beri araç satın alan herkese, FSD paketini alıp almadıklarına bakılmaksızın, araçlarının 'tam otonom sürüş için gerekli tüm donanıma' sahip olduğunu vadetmişti.
Geçtiğimiz yıl Tesla'nın bu iddiayı web sitesinden kaldırdığı ve FSD paketiyle ilgili ifadeleri değiştirdiği biliniyor. Ancak HW3 sahipleri için durum oldukça net: Kendilerine satılan araçların, vadedilen teknolojiye donanımsal olarak sahip olmadığı ortaya çıktı.
Musk'ın 2019'da 'Tesla araçları artık değerlenen varlıklardır' iddiasının temelinde de bu gelecek otonom sürüş yeteneği yatıyordu. Bu iddianın tamamen yanlış olduğu kanıtlanmış olsa da, araçların otonom sürüşe uygun bir bilgisayara sahip olması durumunda değerlerinin daha yüksek olacağı bir gerçek. Musk'ın son itirafı, durumun böyle olmadığını gösteriyor.
Bu nedenle, Tesla'nın sadece FSD paketini alanların değil, tüm HW3'lü araç sahiplerinin bilgisayarlarını değiştirmesi veya en azından 'yanlış reklam' nedeniyle tazminat ödemesi gerektiği yönünde güçlü bir argüman bulunuyor.
Daha önce benzer bir durumda, bir mahkeme Tesla'yı bir müşterisinin bilgisayarını ücretsiz olarak yükseltmeye mahkum etmişti. Bu karar, FSD paketini satın almayan diğer Tesla sahipleri için de bir emsal teşkil edebilir.
Açıkça bir 'yanlış reklam' durumu söz konusu: Tesla 'Aracınız tam otonom sürüş için gerekli tüm donanıma sahip' diyor, ancak bir sahip bu özellikleri kullanmak istediğinde 'Donanımınızı yükseltmek için ek ücret ödemelisiniz' yanıtını alıyor.
Peki Şimdi Ne Olacak?
Uzmanlar, Tesla'nın gerçekten yarım milyon, hatta potansiyel olarak 4 milyon aracın bilgisayarını değiştirmesinin pek olası olmadığını düşünüyor. Bu operasyon hem çok karmaşık ve maliyetli, hem de Tesla'nın zaten yoğun olan servis operasyonlarına yüz binlerce saatlik ek iş yükü bindirecektir.
Ayrıca, HW2.5 ve HW3 konusunda yanıldıktan sonra, HW4 bilgisayarlarının ve daha iyi kameraların bile denetimsiz otonom sürüşü garantileyeceğine dair güven seviyesi oldukça düşük.
Tesla'nın, bazıları neredeyse 10 yıllık olan araçlara bir bilgisayar değişimiyle seviye 4 veya 5 otonom sürüş yeteneği kazandırabileceğine inanmak pek gerçekçi görünmüyor.
Bu noktada Tesla'nın, bilgisayar değişimi yerine, bu durumu FSD transfer kampanyalarına benzer şekilde, araç sahiplerini yeni modellere geçmeye teşvik etmek için bir fırsat olarak kullanması daha muhtemel görünüyor. Belki de sahipleri tazmin etmek için daha yüksek geri alım oranları teklif edilebilir.
FSD paketini satın almayanlar için ise Tesla'nın, Musk'ın mesajlarına bakılırsa, gönüllü bir adım atması beklenmiyor. Bu konunun mahkemeler aracılığıyla çözülmesi gerekebilir.
Tesla aleyhine otonom sürüş iddiaları nedeniyle açılmış çok sayıda dava zaten mevcut. Musk'ın HW3'ün yetersizliğini kabul etmesinin ardından bu davaların sayısının artması bekleniyor.