Otomobiller Erkekler İçin Mi Tasarlanıyor? Kadın Sürücüler Kazalarda Neden Daha Fazla Yaralanıyor?
Otomobil endüstrisindeki tasarım anlayışının çoğunlukla erkek sürücüleri temel alması, kadın sürücülerin trafik kazalarında ciddi yaralanma riskini önemli ölçüde artırıyor. Bu durum, sadece konforla ilgili bir mesele değil, aynı zamanda hayati bir güvenlik sorunu.
Yapılan araştırmalar, kadınların trafik kazalarında erkeklere kıyasla daha yüksek ölüm ve ciddi yaralanma oranlarına sahip olduğunu gösteriyor. Bu tehlikeli farkın temelinde ise otomobillerin güvenlik testlerinden emniyet kemerlerine ve hava yastıklarına kadar pek çok unsurun, ortalama bir erkeğin vücut ölçüleri ve anatomisi dikkate alınarak tasarlanmış olması yatıyor.
Otomobil Tasarımı Kadınları Nasıl Dezavantajlı Hale Getiriyor?
Bu cinsiyetçi tasarım anlayışının kökeninde, yıllarca yapılan çarpışma testlerinde yalnızca erkek mankenlerin kullanılması yatıyor. Sektör standardı haline gelen bu mankenler, 1970'lerin ortalama bir erkeğini (yaklaşık 1.75 boyunda ve 77 kilo) temsil edecek şekilde tasarlanmış. Kadınlar için bir manken modeli geliştirildiğinde ise bu, gerçek bir kadın anatomisini yansıtmak yerine sadece daha küçük boyutlu bir erkek modeli haline gelmiş.
Günümüzde kullanılan kadın manken modelleri bile, kadınların anatomik yapısındaki (pelvis ve omurga yapısı farklılıkları gibi) veya daha zayıf boyun kaslarına sahip olma eğilimleri gibi önemli noktalara yeterince uyum sağlamıyor. Bu durum, kadın sürücülerin savrulma ve benzeri yaralanmalara karşı daha savunmasız kalmasına yol açıyor.
Ayrıca, otomobil üreticilerinin farklı vücut tiplerini yeterince dikkate almaması da sorunu derinleştiriyor. Küçük, büyük, uzun veya kısa pek çok farklı vücut tipindeki kadın için standart tasarımların yetersiz kaldığı belirtiliyor.
Bu konuda yapılan çalışmalar ve geliştirilen daha kapsayıcı test mankenleri olmasına rağmen, çoğu ülkenin otomobil üreticilerini bu tür daha kapsayıcı güvenlik standartlarını benimsemeye zorlamadığı görülüyor. Hatta hamile kadınların araç kazalarındaki durumu dahi güvenlik testlerinde yeterince ele alınmıyor.
Erkek Odaklı Otomobil Tasarımının Sonuçları
Araştırmacılar, kazalardaki ölüm oranlarındaki bu belirgin farkın tek bir ana nedene dayandığını düşünüyor: Otomobiller hiçbir zaman kadınlar için tam olarak tasarlanmadı. Araç güvenlik sistemleri, emniyet kemerleri ve hatta hava yastıkları bile ortalama bir erkeğin boyutları ve ağırlığı etrafında şekillendirildi. Bu da kadın vücutlarının bir kazada aynı korumayı alamamasına neden oluyor.
Sonuçlar ise ölümcül olabiliyor. Yapılan çalışmalar, kadınların erkeklerle benzer şiddetteki kazalarda ölme veya ciddi yaralanma olasılığının daha yüksek olduğunu gösteriyor.
Risklerin önemli bir kısmı test aşamasında başlıyor. Araçların tasarımı ve güvenliğinin derecelendirilmesi için kullanılan çarpışma test mankenleri hala 1970'lerin erkek vücut tiplerine dayanıyor ve geliştirilen "kadın" versiyonları temelde ölçeklendirilmiş erkek modelleri olup temel anatomik farklılıkları göz ardı ediyor. Kadınların omurga şekli veya boyun gücü gibi kaza sonuçları açısından kritik faktörleri doğru bir şekilde yansıtmıyorlar.
Emniyet kemerleri ve hava yastıkları da tam olarak fayda sağlamıyor. Daha uzun ve geniş gövdeler için tasarlandıklarından, emniyet kemerleri kadınların vücudunun yanlış bölgelerine oturarak göğüs veya karın yaralanması riskini artırabiliyor. Hava yastıkları ise farklı oturma pozisyonları ve vücut ağırlıkları için kalibre edildiğinden, devreye girdiklerinde daha az etkili hatta tehlikeli olabiliyor.
Kadınların aynı zamanda daha küçük ve hafif araçları tercih etme eğiliminde olması da çarpışma durumunda daha az koruma sağlamalarına neden oluyor. Kazalar meydana geldiğinde, kadınlar genellikle çarpan araç yerine çarpılan araçta bulunuyorlar, özellikle de daha ciddi yaralanmalara neden olan yan darbe veya arkadan çarpma kazalarında.
Fiziksel farklılıklar da riski artırıyor. Kadınların daha kısa boyu ve sürüş pozisyonu, onları direksiyona veya hava yastığına daha yakın oturtarak, yüksek hızlı bir çarpışmada yaralanmaları artırabiliyor. Tüm bu faktörler bir araya geldiğinde, çeşitlilik yerine verileri önceliklendiren ve yolda kadınları sürekli olarak başarısızlığa uğratan bir tasarım sistemini ortaya koyuyor.
Kullanıcılar Otomobil Tasarımının Kadınları Nasıl Etkilediğini Öğrenince Şok Oldu
Sosyal medyadaki yorumlar, kadınların araç kullanırken dahi daha yüksek risklerle karşı karşıya kalması gerçeği karşısında şaşkınlıklarını dile getirenlerle dolup taşıyor. Birçok kullanıcı, bu konunun yıllardır kadınların karşılaştığı bir sorun olduğunu ve artık gündeme gelmesinin memnuniyet verici olduğunu belirtti. Bazı yorumlar, bu durumun günlük yaşamdaki diğer cinsiyetçi önyargılarla paralellikler taşıdığını da vurguladı.