Euro 7 Kapıda: Brembo Fren Tozu Sorununa Yeni Çözüm Sunuyor!
Parlak, gümüş rengi jantlarınızın fren tozu nedeniyle nasıl mat ve gri bir hale geldiğini bir düşünün. Peki ya aynı tozun ciğerlerinize neler yapabileceğini?
Otomotiv emisyonlarından bahsettiğimizde aklımıza ilk gelen genellikle egzoz dumanıdır. Ancak Avrupa Komisyonu, frenlerden kaynaklanan partikül emisyonlarını da ciddi alıyor. Önümüzdeki yıl yürürlüğe girmesi beklenen Euro 7 standartları kapsamında, frenlerden çıkan partiküllere de limitler getiriliyor.
İlk aşamada belirlenen sınır 7 mg/kilometre iken, bu limit 2035 yılında 3 mg/km'ye düşecek. Elektrikli araçlar için rejeneratif frenleme nedeniyle daha az sürtünme freni kullanıldığı varsayımıyla, güç aktarma organı tipine bağlı olarak biraz daha yüksek emisyon seviyelerine izin verilebilecek.
Ancak genel olarak fren tozunu azaltmak önemli bir ihtiyaç haline geldi. Bu noktada Brembo'nun "Greentell" adını verdiği yeni teknolojisi devreye giriyor. "Yeşil" ve "akıllı" kelimelerinin birleşimi olan bu isim, teknolojinin kendisi kadar şık olmasa da, oldukça yenilikçi bir yaklaşım sunuyor.
Brembo yetkilileri, Euro 7'nin Avrupa'daki neredeyse tüm binek araçları etkileyeceğini ve bu nedenle teknolojik bir çözüm bulmanın şart olduğunu belirtiyor. Bu çözümün sadece az sayıda araç için değil, büyük hacimli üretimler için de uygun olması gerekiyordu.
Brembo'nun çözümü, Lazer Metal Biriktirme (LMD) adı verilen bir teknolojiye dayanıyor. Bu, metal tozlarının lazerle ısıtılıp metal bir yüzeye püskürtüldüğü nispeten yeni bir eklemeli üretim (additive manufacturing) yöntemi. Basitçe anlatmak gerekirse, metalin "basılması" gibi düşünebilirsiniz. Brembo, bu yöntemi kullanarak fren disklerinin yüzeyini, ticari sır olan özel bir alaşımla kaplıyor. Bu çift katmanlı kaplama, işleme sürecinden sonra ve son perdahlama işleminden önce uygulanıyor.
Brembo'ya göre sonuçlar oldukça dikkat çekici. Greentell sistemiyle yapılan testlerde, partikül emisyonlarında yüzde 90'a varan bir azalma sağlandığı iddia ediliyor. Ayrıca LMD işleminin üretim sürecine minimum ek süre kattığı belirtiliyor.
Yeni kaplama aynı zamanda disk yüzeyi aşınmasını, kaplamasız dökme demir disklere kıyasla yüzde 80 oranında azaltıyor. Ancak yetkililer, bunun disk ömrünü doğrudan yüzde 80 artırmadığına dikkat çekiyor. Greentell diskler aslında geleneksel dökme demir disklere göre daha ince. Bu nedenle, Greentell disklerin dökme demir muadillerine göre yaklaşık yüzde 20 ila 30 daha uzun ömürlü olması bekleniyor.
Yeni disk kaplaması, Brembo'nun yeni bir balata malzemesi geliştirmesini de gerektirmiş. Diskler ve balatalar arasındaki etkileşim, standart dökme demir malzemelere göre tamamen farklı.
Yüzey aşınmasının nispeten az olması nedeniyle, Brembo disk ömrü için yeni bir gösterge oluşturmuş: Diskin yüzeyine kazınan kendi logosu. Bu logo, otomobil üreticisinin logosuyla da değiştirilebilir. Ancak, görünür logo kaybolduğunda, disklerin değiştirilme zamanı gelmiş demektir. Yarış dünyasından gelen bu detay oldukça pratik. GT araçlarında kullanılan dökme demir frenlerde de Brembo logosunu aşınma göstergesi olarak disk yüzeyine işler.
Brembo yetkilileri, Greentell ile temel hedefin emisyonları azaltmanın ötesinde, frenleme performansını ille de artırmak olmadığını, ancak her koşulda aynı durdurma gücünü sağlarken tutarlılığı güvence altına almak olduğunu söylüyor. LMD teknolojisi, özellikle soğuk ve/veya tuzlu koşullarda kaplamanın diskten ayrılma riskini ortadan kaldırması açısından en iyi çözüm olarak görülmüş.
Delikli ve kanallı diskler uzun zamandır yüksek performanslı otomobillerle ilişkilendirilse de, Greentell disklerde bu tür kesik veya delikleri görmeyeceksiniz. Delikli ve kanallı diskler başlangıçta, aşınmış balata malzemesinin balata ile rotor yüzeyi arasında bir katman oluşturarak fren performansını önemli ölçüde düşüren "gaz çıkışını" önlemek için tasarlanmıştı. Ancak bu yapı, diskten kaynaklanan partikül emisyonlarını artıran daha aşındırıcı bir yüzey oluşturur. Bu da Greentell projesinin temel amacını boşa çıkarırdı.
Ancak bu düz yüzeyli disklerle soğutma veya durdurma gücü konusunda endişelenmenize gerek yok. Delikli ve kanallı diskler ilk çıktığından beri malzeme bilimi alanında çok yol katedildi, bu nedenle gaz çıkışı günümüzde pek sorun olmuyor. Delikler ve kanallar artık çoğunlukla ağırlık tasarrufu, soğutma veya balatalardan biraz daha fazla tutunma elde etmek için kullanılıyor.
Bu frenler, otomobil üreticilerinin Euro 7 emisyonlarını karşılamasına yardımcı olmak için tasarlandığından, Brembo öncelikli olarak Avrupa pazarını hedefliyor. Brembo'nun tipik pazarı olan premium ve performans araçları bu teknolojinin başlıca hedefi. Satış sonrası pazarı için ise Brembo, benzer emisyon azaltmaları hedefleyen "Greenance" adlı benzer bir ürün de sunuyor.
Nihayetinde bu, çok karmaşık bir bulmacanın küçük bir parçası. Otomobil üreticileri ve tedarikçileri, agresif Euro 7 emisyon standartlarını karşılamak için yaratıcı olmak zorundalar ve bu sadece güç aktarma organlarını elektrifikasyonla değiştirmekten daha fazlasını gerektirecek.